Η Κατάθλιψη Σήμερα Είναι Μια Νόσος Που Μπορεί Να Ξεπεραστεί | Συμβουλευτική & ΨυχοΘεραπεία | Μαρία Κορακά

Ο καταθλιπτικός ασθενής δεν είναι ένας άνθρωπος που ενδεχομένως το περιβάλλον μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει, ή αν θέλουμε να είμαστε και πιο ρεαλιστές που αρνείται, να εντοπίσει.

Πλην κάποιων συγκεκριμένων μορφών κατάθλιψης που αποτελούν και τις πιο σοβαρές και η κλινική εικόνα είναι πολύ βαριά και ξεκάθαρη όπως η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, η διπολική διαταραχή Ι και ΙΙ κ.ά., τα σημάδια που θα περιγράψουμε σήμερα αποτελούν ενδείξεις κατάθλιψης και χρήζουν ιδιαίτερης σημασίας.

Το κείμενο αυτό έχει σα στόχο την ενημέρωση όλων διότι τις περισσότερες φορές ο καταθλιπτικός ασθενής δε θα ζητήσει βοήθεια μιας και θεωρεί την προσωπική εξαθλίωση αυτονόητη, δίκαιη και δυστυχώς μη αναστρέψιμη.

Έτσι αν ξέρουμε τι να παρατηρήσουμε ίσως να μπορέσουμε να σώσουμε έναν άνθρωπο ακόμα και από την αυτοκτονία.

Ξεκινώντας από τα συναισθήματα των ανθρώπων που βιώνουν κατάθλιψη θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε πρωταρχικά την ανεξήγητη θλίψη τους και την απόγνωση που τους περικυκλώνει τόσο στις σκέψεις τους όσο και στην κινητοποίηση τους για την καθημερινή λειτουργικότητα.

Μιλώντας μαζί τους στο γραφείο μου αυτοί οι άνθρωποι ξεδιπλώνουν τον ψυχικό τους πόνο μέσα από το πολλές φορές βουβό τους κλάμα ή μπορεί να ξεσπούν σε ατελείωτο σπαρακτικό κλάψιμο.

Με τα μάτια τους κατακόκκινα δεν ξέρουν από πού να πιαστούν για να κάνουν έστω και μια θετική σκέψη.

Η αίσθηση τους είναι ότι παρόλο που μπορεί να βρίσκονται σε ένα ζεστό οικογενειακό ή και ακόμα επαγγελματικό περιβάλλον δεν μπορούν να ψηλαφίσουν και να εξαργυρώσουν αυτή την τρυφερότητα σε θετική ενέργεια για αυτούς.

Το εσωτερικό κενό τους κυριεύει και τους εγκλωβίζει στην ακινητοποίηση.

Ένα από τα πιο συχνά και χαρακτηριστικά συμπτώματα της κατάθλιψης, είναι η διαταραχές του ύπνου που αποτελούν βασικό σύμπτωμα για τη διάγνωση της.

Οι δυσκολίες που μπορεί να βιώνει ένας ασθενής στον ύπνο ποικίλλουν.

Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να παρουσιάζει αϋπνία, δηλαδή να αργεί πολύ να κοιμηθεί αλλά το πιο σύνηθες είναι το άτομο να έχει φυσιολογική έλευση ύπνου και να ξυπνά πολύ πιο νωρίς απ ότι πρέπει παραμένοντας ξύπνιος για αρκετή ώρα μηρυκάζοντας τις σκέψεις του και όσο κι αν προσπαθεί να κοιμηθεί του είναι πραγματικά εξαντλητικά δύσκολο.

Ακολούθως η αϋπνία που συνδέεται κυρίως με το άγχος του ατόμου για την επερχόμενη μέρα χωρίζεται σε τρείς φάσεις την αρχική οπού το άτομο δεν μπορεί να κοιμηθεί, τη μέση όπου στην περίπτωση αυτή το άτομο ξυπνά κατά τη διάρκεια της νύχτας και αντιμετωπίζει αδυναμία να ξανακοιμηθεί και στην τελική όπου εκεί έχουμε αφύπνιση πολύ νωρίς το πρωί.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη αντιμετωπίζουν συχνούς εφιάλτες ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι οι εφιάλτες συνδέονται με πενταπλάσιο κίνδυνο αυτοκτονίας.

Παραδόξως και ενώ η αϋπνία αποτελεί το πιο βασικό χαρακτηριστικό της κατάθλιψης βλέπουμε ότι και η υπερυπνία δηλώνει με το δικό της τρόπο την αποφυγή της πραγματικότητας .

Εδώ ο καταθλιπτικός ασθενής εμφανίζει την αδυναμία του να ανταπεξέλθει στα καθημερινά με την προστασία που του προσφέρεται μέσα στον ύπνο.

Το σύμπτωμα αυτό παρατηρείται κυρίως στην άτυπη κατάθλιψη.

Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες αποτελεί ακόμα έναν τρόπο να διακρίνουμε ότι κάτι ανησυχητικό μπορεί να συμβαίνει με τον άνθρωπό μας.

Οι μεταβολές στην όρεξη συνήθως παίρνουν την μορφή της ανορεξίας.

Αυτό δε γίνεται φυσικά αντιληπτό από τους ίδιους παρά μόνο στην περίπτωση που ζυγιστούν ή όταν τα ρούχα τους είναι πλέον πολύ φαρδιά επάνω τους.

Αντιθέτως στην άτυπη κατάθλιψη έχουμε έντονες τάσεις υπερφαγίας με τους ασθενείς να παίρνουν βάρος εφόσον μετατρέπουν αυτή τη δραστηριότητα στη μοναδική απόλαυση ή σε έναν ακόμη τρόπο αυτοκαταστροφής και πηγής ενοχών.

Καθώς οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη χάνουν την ικανότητα τους να χαίρονται και να αντλούν ικανοποίηση σταδιακά απομακρύνονται από τις κοινωνικές τους επαφές τους φίλους τους τα χόμπι ή οποία δραστηριότητα τους ευχαριστεί δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο πόνου και μοναξιάς που διατηρεί και επιτείνει την κατάθλιψη.

Τα κίνητρα τους για οποιαδήποτε μορφή δημιουργικότητας όπως τα μαθήματα οι σπουδές η εργασία αλλά και η ανατροφή των παιδιών.

Οι δραστηριότητες αυτές μετατρέπονται σε πνιγερές απαιτήσεις και συνήθως ακούμε την έκφραση ότι τα απλά καθημερινά πράγματα τα αντιμετωπίζουν σα βουνό.

Η αναβλητικότητα εξαπλώνεται σε διάφορα θέματα με κύριο αποδέκτη πολλές φορές και την προσωπική υγιεινή.

Δυσκολεύονται όχι μόνο να προσέξουν το εαυτό τους και την εξωτερική τους εμφάνιση αλλά και σιγά, σιγά παραιτούνται από οτιδήποτε απαιτεί τη φροντίδα τους ή τη μέριμνα τους .

Παρατηρητές αυτής της κατάστασης αλλά ταυτόχρονα και οι απόλυτοι κριτές, κατακλύζονται από τύψεις και ενοχές, βυθισμένοι στη ντροπή και στην αίσθηση ανημποριάς.

Η αυτοεκτίμηση τους ελαχιστοποιείται σε αντίθεση με τη μεγιστοποίηση που υφίσταται κάθε πρόβλημα όπως το ότι μπορεί να μην έχουν πλύνει τα πιάτα.

Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να τους γεμίσει με αποδιοργανωτικό άγχος και σύγχυση για την εικόνα τους.

Πολλές φορές μιλώντας μαζί τους καταλαβαίνω πως αυτό που μου περιγράφουν είναι μια έντονη αίσθηση ότι είναι αβοήθητοι τόσο από τον εαυτό τους όσο και από τους άλλους.

Δεν υπάρχει δηλαδή καμία ελπίδα βελτίωσης της κατάστασής τους με αποτέλεσμα την απόγνωση και αυτό είναι που κάνει τη νόσο αυτή τόσο δύσκολη, η πίστη του ανθρώπου πως δεν υπάρχει πια για αυτόν διέξοδος.

Αυτή η παράλυση της βούλησης που λειτουργεί σαν φαύλος κύκλος δυσχεραίνει κατά πολύ την ικανότητά τους να ανταποκριθούν σε απλές απαιτήσεις της ζωής τροφοδοτώντας τους με κούραση και αδυναμία.

Πολλές φορές θα ακούσουμε να παραπονούνται για σωματικούς πόνους αλλά και διάφορα οργανικά προβλήματα όπως δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη μνήμη.

Ο ψυχικός πόνος όπως και σε πολλές άλλες παθολογικές καταστάσεις αντικατοπτρίζεται, μετατίθεται δηλαδή με έναν τρόπο πάνω στο σώμα, πράγμα που αποτελεί και μεγάλη απόδειξη για το πόσο δύσκολο είναι να μιλάμε για τα ψυχικά μας θέματα, έτσι το σώμα παίρνει τη βαριά ευθύνη να «μιλά» με το δικό του τρόπο για αυτά.

Επιπρόσθετα, ο άνθρωπός που πάσχει από κατάθλιψη παρουσιάζει έντονο άγχος σχεδόν για όλες τις δραστηριότητες, υπερβολική ανησυχία για την έκβαση προσωπικών, οικογενειακών αλλά και περεταίρω θεμάτων όπως για παράδειγμα θέματα κοινωνικής πολίτικής.

Η νευρικότητά του δεν έχει απαραίτητα βάσιμη εξωτερική αιτία αλλά είναι το αποτέλεσμα της καταθλιπτικής πια ερμηνευτικής του ικανότητας.

Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί σε κάθε τύπο κατάθλιψης σε ότι αφορά την αυτοκτονικότητα.

Δυστυχώς οι ασθενείς βλέπουν τη ζωή τους τόσο δυσάρεστη και ανυπόφορη και δεν είναι λίγες οι φορές που οι σκέψεις αυτοκτονίας φαντάζουν σαν μια λύση.

Αυτό αποτελεί το πιο σημαντικό και επικίνδυνο σύμπτωμα των καταθλιπτικών ασθενών.

Η συμβίωση με τον καταθλιπτικό ασθενή δεν είναι πάντα μια εύκολη υπόθεση.

Οι σύντροφοι πολλές φορές διαπιστώνουν μειωμένη σεξουαλική διάθεση αλλά και ικανότητα ενώ πολύ συχνά ερμηνεύουν αυτή την άρνηση για επαφή ως απόρριψη.

Από την πλευρά τους τα άτομα με κατάθλιψη παρερμηνεύουν αυτή την κατάσταση σαν ανικανότητα χωρίς να μπορούν να εντοπίσουν ότι οι λόγοι πίσω από αυτή την κατάσταση είναι συνήθως τα αισθήματα ανησυχίας απογοήτευσης και απαισιοδοξίας που μπορεί να αποσπούν την προσοχή τους και να τα αποπροσανατολίζουν από την επιθυμία.

Η ζωή τόσο για τον καταθλιπτικό ασθενή όσο και για το περιβάλλον του είναι δύσκολη. Οι αυξανόμενες ενοχές και το αίσθημα απελπισίας ενθαρρύνουν τις συγκρούσεις, την ένταση και τις παρεξηγήσεις.

Από την άλλη πλευρά η ίδια παθολογική κατάσταση μπορεί να δώσει ένα περιβάλλον παραίτησης, αποστασιοποίησης και βουβής θλίψης που όμως και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει άμεσα η ανάγκη για βοήθεια.

Το παράδοξο σε αυτή την περίπτωση είναι ότι σπάνια βλέπουμε έναν άνθρωπο που ταλαιπωρείται από κατάθλιψη να ζητά βοήθεια και αυτό γιατί όπως είπαμε η κυρίαρχη αίσθηση είναι ότι δεν υπάρχει ελπίδα να αλλάξει η ψυχική τους κατάσταση.

Η κατάθλιψη σήμερα είναι μια νόσος που παρά τα υψηλά ποσοστά εμφάνισης μπορεί να ξεπεραστεί, με τη σωστή φαρμακευτική αγωγή, όπου αυτό είναι απαραίτητο, και αφορά στην μείωση της έντασης των συμπτωμάτων και παράλληλα με την βοήθεια της ψυχοθεραπείας που λειτουργεί σαν διορθωτική εμπειρία σε βάθος αναλύοντας ερμηνεύοντας και αποδομώντας τους λόγους που οδήγησαν το άτομο στην κατάθλιψη.