05 Νοέ Ο ρόλος της οικογένειας στη διαμόρφωση της γυναικείας αυτοπεποίθησης. | PsichologosMariaKoraká.Gr
Η ύπαρξη αυτοπεποίθησης προδιαθέτει δύο αλληλένδετες έννοιες : της έννοια της εσωτερικής επάρκειας (αυτεπάρκειας) και την έννοια της προσωπικής αξίας.
Αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμός μαζί που έχουν σαν αποτέλεσμα την πίστη ότι ζούμε την ζωή που μας αξίζει και αν δεν την ζούμε στο χέρι μας είναι να την επιδιώξουμε.
Όμως η απόλυτη αυτή αντίληψη του τι είναι «υψηλή» ή «χαμηλή» αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι παραπλανητική γιατί κανένας άνθρωπος δεν έχει με απόλυτο και σταθερό τρόπο υψηλή αυτοπεποίθηση, άρα το να επιδιώκει κανείς κάτι τέτοιο είναι ουτοπικό και άρα πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ματαίωση και αίσθηση αποτυχίας.
Όλοι έχουμε στιγμές κατά τις οποίες νιώσαμε άσχημα για τον εαυτό μας, ενοχές, ντροπή ή πόνο και κάποιες από αυτές τις εμπειρίες έχουν αποθηκευτεί στο συνειδητό και κάποιες στο ασυνείδητο.
Το υποσυνείδητο δε, κουβαλάει τέτοιες αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία, τότε που το φίλτρο του συνειδητού ήταν ακόμα αδύναμο να τις αποτρέψει για αυτό και οι αναμνήσεις της συγκεκριμένης περιόδου μπορούν να χαρακτηριστούν τραυματικές για την μετέπειτα ζωή μας και για την εξέλιξη της αυτοπεποίθησης μας.
Όλες αυτές οι αναμνήσεις, είτε από το συνειδητό είτε από το υποσυνείδητο, ξυπνούν μέσα μας τον εσωτερικό μας κριτή!
Όσο καλύτερα λοιπόν έχουμε «εκπαιδευτεί» στον εσωτερικό διάλογο για την αντιμετώπιση αυτής της επικριτικής, και πολλές φορές μηδενιστικής εσωτερικής «φωνής», του «εισαγγελέα» μέσα μας, τόσο υψηλότερη αυτοπεποίθηση έχουμε, γιατί ακριβώς δε μας «ισοπεδώνει», δε μας καταδικάζει χωρίς υπεράσπιση.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ.
1. Είναι δεδομένο ότι οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοπεποίθησης του παιδιού τους. Γιατί όμως συνεχίζουν να επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους ακόμα κι όταν αυτά είναι ενήλικες γυναίκες;
Η απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα δίνεται αν θεωρηθεί ότι πρόκειται για κάποιου είδους διαδικασία μάθησης.
Εξηγώ: Αν το να έχεις «αυτοπεποίθηση» σημαίνει να εκτιμάς τον εαυτό σου, να πιστεύεις στον εαυτό σου, να εμπιστεύεσαι τις δυνατότητές σου, τότε αυτό μπορεί να πει κανείς ότι τα παιδιά το «μαθαίνουν» από νωρίς, από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται μέσα στη οικογένεια.
Τα παιδιά διαμορφώνουν άποψη για τον εαυτό τους καθρεφτιζόμενα στα μάτια των γονιών τους.
Αυτή η εικόνα του εαυτού που διαμορφώνουν τα συνοδεύει σ’ όλη τους τη ζωή, αν δεν μεσολαβήσει μία διαδιδασία «ακύρωσης», νέες εμπειρίες με σημαντικά πρόσωπα και μάθησης εξ αρχής, αλλοιώς.
Η «ψυχοθεραπεία» μπορεί να είναι μια τέτοια διαδικασία, αλλά δεν είναι η μόνη.
Αν όμως δε συμβεί αυτό, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί και αργότερα ο ενήλικας, θα ερμηνεύει όσα του συμβαίνουν, θα επιλέγει τους ανθρώπους, θα διαμορφώνει τις σχέσεις τους μαζί τους και θα συμπεριφέρεται έτσι ώστε να επαναλαμβάνονται οι εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας.
Είναι αυτό που λέγεται «αυτοεκπληρούμενες προφητείες»…
2. Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στη κριτική της οικογένειας σε σχέση με άλλους; Υπάρχουν διαφορές στο πως βλέπουν οι γυναίκες τον εαυτό τους και τις ανάγκες τους αλλά κι αυτές τις οικογένειά τους σε σχέση με τους άνδρες;
Θα έλεγα ότι αυτό που συμβαίνει είναι ότι κάποιες οικογένειες δίνουν περισσότερα «εφόδια» στα μέλη τους για την αντιμετώπιση του «εσωτερικού εισαγγελέα» που λέγαμε προηγουμένως!
Ένας παράγοντας είναι να εστιάζουν στις πράξεις και στο τι έκανε λάθος το παιδί και όχι να αποδίδονται τα «λάθη» σε χαρακτηρισμούς για το «ποιος/α είναι»!
Ένας άλλος είναι η σχετική βαρύτητα μεταξύ αρνητικών και θετικών αξιολογήσεων του παιδιού από την οικογένειά του να είναι υπέρ των θετικών.
Ένας σημαντικός παράγοντας, και η λίστα είναι μεγάλη, είναι η «οικογενειακή κουλτούρα» ως προς τη διαχείριση των –αρνητικών κυρίως – συναισθημάτων που μπορεί να οδηγήσει σε «ενοχοποίηση» κάποιων φυσιολογικών και αναπόφευκτων συναισθημάτων (όπως ο θυμός, η ζήλια, ο φόβος, ή η απογοήτευση) και άρα στην αντίληψη του εαυτού ως «κακού».
Και για να το συνδέσω με το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, οι γυναίκες μεγαλώνουν με βάση και τις κοινωνικές επιρροές με προσανατολισμό τις σχέσεις και άρα «προγραμματίζονται» -σίγουρα κοινωνικά και ίσως κάποτε αποδειχθεί και βιολογικά -στο να ετεροπροσδιορίζονται, να δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων.
Αυτό ήταν πολύ πιο έντονο στις παραδοσιακές κοινωνίες αλλά ακόμα πολλές γυναίκες αγωνίζονται να μάθουν να φροντίζουν τον εαυτό τους και μέσα από αυτόν καλύτερα και τους άλλους.
Για τους άντρες τα προβλήματα είναι διαφορετικά. Εκείνοι πάλι παλεύουν να έχουν το «δικαίωμα» στη χαμηλή αυτοπεποίθηση και στις συναισθηματικές ανάγκες.
Το θέμα των αναγκών γυναικών και ανδρών, των ομοιοτήτων και των διαφορών τους, και του δρόμου που έχουν να διανύσουν οι μεν και οι δε είναι ενδιαφέρον από μόνο του, και όχι μόνο στα πλαίσια του θέματος «αυτοπεποίθηση».
3. Πολλές φορές οι γυναίκες προσδιορίζουν τον εαυτό τους μέσα από τους άλλους θέτοντας σε δεύτερη μοίρα της ανάγκες τους. Αυτό μπορεί ν’ αποτελεί πλήγμα στην αυτοπεποίθησή τους;
Φυσικά! Είναι σαν να θέλεις να θρέψεις τους άλλους όταν εσύ δεν έχεις να φας.
Κάποια στιγμή θα στερέψεις. Και αν περιμένεις να πάρεις αυτοπεποίθηση από το πώς φροντίζεις τους άλλους και έχεις στερέψει, τι αυτοπεποίθηση θα έχεις;
Στην παραδοσιακή κοινωνία η γυναίκα από τη μία ήταν καταπιεσμένη οπότε δεν ασχολιόταν κανείς και ούτε η ίδια με την αυτοπεποίθησή της, αλλά από την άλλη μπορούσε να πάρει αναγνώριση από τους γύρω της και από την κοινωνία μέσα από της «επιτυχία» της στη φροντίδα της οικογένειάς της.
Σήμερα και αυτή η αναγνώριση τείνει να εκλείψει, η «τροφοδότηση» του εγώ, παύει και η αυτοπεποίθηση… καταποντίζεται.
4. Τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος για να τονώσει την αυτοπεποίθησή του χωρίς να υπονομεύσει τη σχέση με τ’ αγαπημένα πρόσωπα;
Να μάθει να ανιχνεύει και να σέβεται τις προσωπικές του ανάγκες, να φροντίζει τον εαυτό του, να ετεροπροσδιορίζεται λιγότερο.
Έτσι θα «γεμίσει τις μπαταρίες» και θα έχει να δώσει και στους άλλους… Φροντίζοντας και αγαπώντας τον εαυτό μας φροντίζουμε και βοηθάμε καλύτερα και τους δικούς μας.
Ο φόβος της «υπονόμευσης» των σχέσεων με τα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι ο τρόπος να κρατιόμαστε στα παλιά.
Και άλλωστε ποιός είπε ότι φροντίζουμε καλά τους άλλους όταν προλαβαίνουμε και καλύπτουμε αμέσως την κάθε τους ανάγκη;
Αντίθετα αυτό μπορεί να τους στερεί την δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Και φεύγοντας από τη «θέση» μας την αφήνουμε κενή και ο άλλος δεν έχει με ποιον να «σχετιστεί».
&&&
&&&
psychological-opinions.gr,leto kataki
~~{}~~
Μαρία Κορακά
Ψυχολόγος – ΨυχοΘεραπεύτρια | Κοινωνική Λειτουργός | Θεραπεύτρια Ζευγαριού & Οικογένειας
Έκφραση Ψυχής – Χώρος Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας για Ενήλικες & Εφήβους
Βουραϊκού 2 (Πελεκανέικα) – Πάτρα
Τηλέφωνο Επικοινωνίας : 6974 349 109