19 Σεπ Ο Κόσμος Δεν Είναι Τρομακτικός Αλλά Γίνεται Επιλέξιμος | Συμβουλευτική & ΨυχοΘεραπεία
Πόσο ακόμα θα ζούμε σύμφωνα με τα «πρέπει» των άλλων;
Πόσο καιρό ακόμα θα βουίζουν μες στο μυαλό μας οι συμβουλές των γονιών μας? «Εγώ ξέρω το καλό σου , άκουσε με»
«Δεν είναι αυτός για σένα»
«Τίποτα δεν μπορείς να κάνεις μόνος σου»
«Μην ξαναζητήσεις βοήθεια από τη μάνα σου και τον πατέρα σου»
«Ξέχασε μας»…
«Εμείς μόνο εσένα έχουμε να μας φροντίσεις…»
Σχεδόν όλοι οι γονείς θέλουν το καλό των παιδιών τους.
Και λέω σχεδόν γιατί δυστυχώς υπάρχουν και περιπτώσεις κακοποίησης (κυρίως σωματικής ) παιδιών από γονείς που έρχονται συχνά στο φως της δημοσιότητας.
Οι γονείς στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τα παιδιά τους που είναι άμαθα στους κινδύνους τα νουθετούν καθημερινά.
Για το πώς να αποφεύγουν τις κακοτοπιές, τι να προσέχουν, ποιους να προσέχουν.
Είναι έμπειροι και σίγουρα πιο « ψημμένοι» στη ζωή.
Όμως μόνο αυτό κάνουν ?
Μήπως μέσα από τις δικές τους νουθεσίες περνούν κάποιες φορές τις δικές τους επιθυμίες?
Μήπως προβάλλουν τις δικές τους ανάγκες για αυτά που δεν πρόλαβαν οι ίδιοι να ζήσουν ή επειδή ακριβώς και οι ίδιοι έτσι έμαθαν να ζουν?
Μήπως συχνά οι δικές τους εντολές γίνονται θηλιά στο λαιμό του παιδιού?
Μήπως τα δικά τους «πρέπει» είναι ιερά και πρέπει να ακολουθούνται πάση θυσία?
Μήπως όλα αυτά τελικά έρχεται η στιγμή που σε πνίγουν γιατί απλά δεν ζεις για τον εαυτό σου αλλά για τους άλλους?
Μήπως πάντα μέσα σου θες να υπακούς τις εντολές γιατί μέσα από αυτές έρχεται η αγάπη των γύρω σου?
Μήπως τελικά θες να κάνεις τους άλλους χαρούμενους και ευτυχισμένους για να είσαι αποδεκτός από αυτούς ξεχνώντας τη δική σου χαρά?
Μήπως ξυπνήσεις όμως μια μέρα και αρχίσεις να πνίγεσαι?
Να μην τρως, να μην κοιμάσαι, να έχεις χάσει τη χαρά για ζωή?
Να βιώνεις μια παρατεταμένη θλίψη και τίποτα να μην σε ικανοποιεί γύρω σου?
Μήπως πάντα κάτι σου λείπει?
Αν δεν σπάσεις το γόρδιο δεσμό όμως, δεν θα μάθεις ποτέ τα όρια σου, δεν θα δοκιμάσεις ποτέ τις δυνάμεις σου, τις αντοχές σου.
Τότε δεν θα μάθεις ποτέ να αναζητάς την αλήθεια, τη δική σου αλήθεια, αφού την αλήθεια και το καλό σου το ξέρουν κάποιοι άλλοι και όχι εσύ…
Τότε όμως δεν θα ζεις… δεν θα ζεις για σένα για τα θέλω σου για τις επιθυμίες σου.
Δεν θα ζεις για το ίδιο σου τον εαυτό…
Ζω σημαίνει είμαι εδώ για μένα … και όχι για τους άλλους … κλείνω τα αυτιά μου στα πρέπει των άλλων… και ανοίγω την καρδιά μου στα δικά μου θέλω…
Αυτές οι εντολές, θα σκεφτείτε ότι είναι μόνο απλές λέξεις που θα ξεχαστούν μέσα στα χρόνια.
Λάθος.
Στην ουσία τους είναι πέρα για πέρα ψυχολογικά καταπιεστικές.
Τις συναντώ στους ενήλικους θεραπευόμενους μου που τις θυμούνται σαν να ήταν χθες:
«Να προσέχεις εκεί έξω (από το σπίτι) γιατί συμβαίνουν μόνο άσχημα πράγματα!»
«Θα το κάνω εγώ για σένα, εσένα δε σώνει ο νους σου!»
«Γίνε επιτέλους άνθρωπος!»
«Μαζέψου στο σπίτι, αυτά δεν είναι για σένα!»
«Εσύ είσαι το όμορφο παιδί, η αδερφή σου είναι το έξυπνο!»
«Μόνο εσένα έχω, εσύ θα με γηροκομήσεις»…
Με το πρώτο άκουσμα, αυτές οι λέξεις ίσως ακούγονται τρυφερές, προστατευτικές ή και αποποιητικές ευθυνών, άλλωστε ποιο παιδί δεν θα ήθελε να έχει τον γονιό του να τον βοηθά και να του δίνει έτοιμη τη λύση;
Το πρόβλημα ξεκινά όταν το ενήλικο «παιδί» δεν μπορεί πια να έχει το γονέα δίπλα του για να του λύσει τα προβλήματα και πρέπει να τα διαχειριστεί μόνο του.
Θέλει να τα λύσει, μπορεί όμως;
Δύσκολο καθώς έχει μάθει να ζει μέσα από αυτές τις εντολές που του τονίζουν συνεχώς στα αυτιά σου το ψυχολογικό νόημα που κρύβουν όλες αυτές οι φράσεις:
«Μόνο στο σπίτι μπορείς να βρεις προστασία, έξω παραμονεύει ο θάνατος»
«Είσαι ανίκανος να το κάνεις μόνος/η σου»
«Είσαι άχρηστος»
«Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ μόνος σου»
«Θα πρέπει να υπακούς την αδερφή σου γιατί εσύ είσαι χαζή/ος»
«Αν φύγεις ποτέ από δίπλα μου, θα πεθάνω και θα το έχεις για πάντα βάρος στην ψυχή σου για πάντα»
Η ιδέα που σχηματίζει το ενήλικο παιδί για τον εαυτό του, μέσα από αυτές τις εντολές, βλέπουμε πολύ καλά ποια είναι: είναι άχρηστο, ανίκανο, δεν πρόκειται να καταφέρει τίποτα μόνο του, πρέπει να έχει ανάγκη τους γονείς του πάντα (γιατί μόνοι τους δεν μπορούν να αντέξουν ο ένας τον άλλον) και ενοχοποιημένο αν κάνει κάτι που του άρεσει και δεν εγκρίνεται από τους γονείς του.
Συνήθως, η πρώτη επανάσταση γίνεται στην εφηβεία και αν υπάρξει εκεί η κατάλληλη παρέμβαση, μπορεί να προληφθούν διάφορες καταστάσεις και να μην εκδηλωθούν χειρότερες συμπεριφορές ή ψυχολογικές δυσκολίες αργότερα.
Η ζωή όμως προχωρά και δεν σταματά σε εντολές.
Το παιδί γίνεται ενήλικος που πρέπει να αναλάβει υποχρεώσεις πλέον μόνο του.
Οι απαιτήσεις είναι καθημερινές και σε όλους τους τομείς: στις σπουδές, στην επαγγελματική σταδιοδρομία, στις διαπροσωπικές σχέσεις και στη σχέση με τον εαυτό – αυτοεκτίμηση και αισιόδοξη ματιά στον κόσμο.
Οι δεξιότητες δεν έχουν δημιουργηθεί ώστε να αντιμετωπιστούν ακόμη και τα πιο απλά θέματα της καθημερινότητας.
Οι σχέσεις φοβίζουν, η εργασία είναι δυσφορική και ο εαυτός είναι ένα μπέρδεμα: δεν ξέρει τι θέλει, γιατί το θέλει και πώς το θέλει.
Αδιέξοδο.
Η ζωή περνά μπροστά του και χάνεται, θέλει να την αρπάξει, να τη γευθεί, να την απολαύσει και να τη χαρεί αλλά δεν μπορεί.
Κάθε επιθυμία, ισοδυναμεί με απαγόρευση.
Πώς μπορεί να προχωρήσει στη ζωή, αφού δεν έχει κάποιον να του δείξει που να πάει;
Πώς μπορεί να κάνει σχέσεις, αφού δεν ξέρει τι θέλει από το σύντροφό του;
Πώς μπορεί να διεκδικήσει καλύτερη θέση εργασίας, όταν δεν πιστεύει αυτό που έχει καταφέρει μέχρι τώρα;
Πώς να συνυπάρξει ισότιμα με ανθρώπους της ίδιας ηλικίας, όταν το μόνο που έχει μάθει είναι να βρίσκεται με μεγαλύτερους που έχουν πάντα δίκιο γιατί αυτός δεν γνωρίζει τι είναι το σωστό;
Πώς να αντέξει να κοιτάξει βαθιά μέσα του, όταν αυτό που βλέπει είναι την ψυχολογική εντολή του γονιού να τον κατηγορεί;
Που να βρει νόημα να διοχετεύσει την αυθεντική επιθυμία του…;
Και ξαφνικά μία ημέρα, η χύτρα σκάει, το καπάκι τινάζεται στον αέρα, τα νερά χύνονται και τσουρουφλίζουν όποιον πάει να την αγγίξει: αγχωτικά συμπτώματα, κρίσεις πανικού, ταχυκαρδίες, ψυχοσωματικά συμπτώματα, εντάσεις, απόσυρση, ενοχοποίηση, θυμός χωρίς προφανή λόγο και χιλιάδες σκέψεις, σκέψεις, σκέψεις συνέχεια…
Ο εαυτός δεν ελέγχεται, το οξυγόνο λιγοστεύει, πνίγεται στα ρηχά νερά της ζωής, που να σκεφτεί να βουτήξει στα βαθιά;
Συνεχώς τριβελίζουν οι γονεϊκές εντολές μέσα του, κάθε φορά που επιχειρεί να κάνει ένα βήμα, ενεργοποιείται ο μηχανισμός ασφαλείας του γονέα και τον σταματά.
Αν συνεχίσει, θα το κάνει με τη λογική, ενώ το συναίσθημα λέει όχι.
Γιατί το συναίσθημα έχει κάτι το παιδικό και αποζητά την ασφάλεια του γονέα.
Χωρίς αυτόν, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή, επομένως η μόνη λύση είναι η οικειότητα της ασφάλειας της παιδικής πατρίδας.
Όλα εκεί γυρίζουν.
Στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, αποκρυπτογραφούμε συχνά το παραπάνω οικογενειακό μοτίβο.
Αν μείνουμε μόνο στα συμπτώματα και τα καταστείλουμε, έχουμε γίνει συνένοχοι με τους γονείς, του έχουμε κάνει μία ένεση με ιό και τον έχουμε καταδικάσει να ζει σαν ζόμπι, να ζει αλλά να μην το ξέρει.
Όχι, η ευθύνη μας ως θεραπευτές δεν μας επιτρέπει να μείνουμε στα συμπτώματα όταν η επιθυμία είναι αυτή που βράζει μέσα στην ψυχή του ανθρώπου και θέλει να επαναστατήσει για να βγει μπροστά.
Τα συμπτώματα μιλούν για τον ίδιο τον άνθρωπο που στέκεται μπροστά μας και παλεύει με κάτι διπλό: παιδί σε σώμα του ενηλίκου, την οικειότητα του παρελθόντος με την αγωνία του μέλλοντος, την ανάγκη να κοιτά με ασφάλεια τη ζωή με τον κίνδυνο να τη ζήσει…
Είναι η επιθυμία για τη ζωή που θέλει να ζήσει, που του αναδεικνύουμε μέσα από αυτό το δίπολο.
Η ευθύνη να ζήσει τη ζωή που θέλει το ίδιο το πρόσωπο αντί για τη ζωή που οι γονείς του έχουν θέλουν να ζήσει για εκείνους.
Είναι τότε που οι τυραννικές γονεϊκές εντολές δεν φοβίζουν και δεν απειλούν πια γιατί αυτό που θα χάσει, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα κερδίσει αν παραμείνει να τις υπακούσει.
Η ζωή που βλέπει να ζουν οι άλλοι άνθρωποι, δεν είναι πια φαντασιωσική αλλά έχει γίνει πραγματικότητα γιατί η αυτοπεποίθηση έχει πάρει το χώρο της και πλέον ορίζει τις σκέψεις και τις συμπεριφορές.
Ο κόσμος δεν είναι τρομακτικός αλλά γίνεται επιλέξιμος, καθώς πλέον το νόημα της ζωής έχει βρεθεί και μπορεί πια να διακρίνει τι είναι αυτό που τον εκφράζει και θέλει να ακολουθήσει, αντί για πριν που η κατανάλωση της ζωής γέμιζε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.
Τα δεσμά από τις εντολές έχουν σπάσει και χωρίς ενοχή, μπορεί να κοιτάζει πίσω συγχωρητικά στους γονείς, δίνοντας πλέον προτεραιότητα στις επιθυμίες που περιμένουν να ανακαλυφθούν.
psychopedia.gr|photo: maria koraka
Μαρία Κορακά
Ψυχολόγος – ΨυχοΘεραπεύτρια | Κοινωνική Λειτουργός | Θεραπεύτρια Ζευγαριού & Οικογένειας
Ιδρύτρια Έκφραση Ψυχής – Χώρος Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας για Ενήλικες & Εφήβους
Βουραϊκού 2 (Πελεκανέικα) – Πάτρα
Τηλέφωνο Επικοινωνίας : 6974 349 109