Πόσο Καθοριστική Είναι Για Ένα Αγόρι Η Σχέση Του Με Τη Μητέρα Του Και Γιατί; | Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία

1. Πόσο καθοριστική είναι για ένα αγόρι η σχέση του με τη μητέρα του και γιατί;

Σε ποιους επιμέρους τομείς του ψυχισμού, της προσωπικότητας και εν τέλει της (ενήλικης) ζωής ενός αγοριού (π.χ. ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη, αυτοεικόνα/ αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, σχέση με το άλλο φύλο, αποδοχή σεξουαλικότητας), επιδρά καταλυτικά η μητέρα του, και γιατί;

Η οικογένεια είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η ανάπτυξη και συμπεριφορά των ατόμων.

Το είδος και η ποιότητα των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των μελών της προσδιορίζει τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις τους στο παρόν και στο μέλλον.

Όλες οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια (ζευγαριού, μητέρας-παιδιού, πατέρα-παιδιού, αδελφική) αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται και γι΄αυτό το λόγο είναι δύσκολο να μιλήσουμε για δυαδικές σχέσεις χωρίς να εξετάσουμε όλες τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια και τη δυναμική που αναπτύσεται μεταξύ τους.

Συγκεκριμένα, το είδος της κάθε σχέσης προσδιορίζεται από τον ρόλο που έχουν τα μέλη της, τόσο ενδοοικογενειακά όσο και κοινωνικά.

Ο ρόλος της μητέρας στην ελληνική οικογένεια είναι κεντρικός.

Είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο κινούνται όλα τα μέλη της οικογένειας.

Μαζί της σχετίζονται άμεσα παιδιά και σύζυγος.

Ο ρόλος του πατέρα είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένος έξω από την οικογένεια και λιγότερο εμπλεκόμενος στο μεγάλωμα των παιδιών.

Η σχέση του με τα παιδιά περνά συχνά μέσα από τη μάνα.

Με αυτήν την έννοια,  η πολύ στενή σχέση που αναπτύσσει η μάνα με το παιδί αφορά μια σειρά παραμέτρων: τις αντιλήψεις του ζευγαριού σχετικά με το γονεϊκό τους ρόλο, την κατανομή ρόλων  ανάμεσα στο ζευγάρι, την ενασχόληση του πατέρα κυρίως με οικονομικές ευθύνες και την απόμακρη σχέση που αναπτύσσει ο πατέρας με τα παιδιά.

Όλες οι παραπάνω παράμετροι συντελούν συχνά στην ανάπτυξη μιας σχέσης αλληλεξάρτησης των παιδιών με τη μάνα.

Όμως, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ιδιαίτερη σχέση που πολλές φορές παρατηρούμε ανάμεσα στη μάνα και στο αγόρι έχει τις ρίζες της σε αντιλήψεις και νοοτροπίες που έρχονται από πολύ παλιότερα και μοιάζει να είναι εγγεγραμμένες ακόμη και σήμερα σε στάσεις και συμπεριφορές της μάνας.

Η γυναίκα που έφερνε στο κόσμο ένα αγόρι θεωρούνταν άξια και ικανή και έχαιρε εκτίμησης από όλη την οικογένεια.

Όλο αυτή η εμπειρία μεταφέρονταν στη συνέχεια στη σχέση της μάνας με το αγόρι: αυτό ήταν το Παιδί, το Σημαντικό, το Πρόσωπο μέσα από το οποίο έπαιρνε και η ίδια αξία και στο οποίο θα έπρεπε να αφιερωθεί.

Στις μέρες μας, έχει ήδη αρχίσει κοινωνικά μία μετακίνηση των ρόλων της μητέρας και του πατέρα που βασίζεται στην αλλαγή της κουλτούρας της κοινωνίας σε σχέση με τους ρόλους του άντρα και της γυναίκας.

Όμως, ακόμη διανύουμε μια μεταβατική περίοδο που χαρακτηρίζεται από σύγχιση ρόλων, αμφιταλαντεύσεις και συχνές συγκρούσεις ανάμεσα στο ζευγάρι καθώς οι παλιές στάσεις και αντιλήψεις συγκρούονται με τις νέες αναγκαιότητες.

2. Με ποιο τρόπο μπορεί, εν δυνάμει, να διαμορφώσει ένα αγόρι μια μητέρα που

α. ασχολείται μαζί του -παίζει, ακούει και συζητά τα προβλήματά του κτλ-,  ή αντίθετα δεν του δείχνει το ενδιαφέρον που έχει ανάγκη

β. είναι τρυφερή/ στοργική, εκδηλώνει τα συναισθήματά της ή αντίθετα είναι εξαιρετικά εσωστρεφής

γ. το αφήνει να πάρει πρωτοβουλίες, ή αντίθετα είναι δηκτική και παρεμβατική

δ. του δείχνει σεβασμό ως αυτόνομη προσωπικότητα και αποδοχή ή αντίθετα είναι απορριπτική απέναντί του

ε. είναι υποστηρικτική σε σχέση με τις πρωτοβουλίες και τις επιλογές και το επιβραβεύει γι’ αυτές ή αντίθετα είναι κριτική απέναντί του

στ. του βάζει μεν όρια αλλά δεν είναι αυταρχική μαζί του ή αντίθετα το αντιμετωπίζει  αυταρχικά και γιατί;

Τέλος, σε ποιες ενήλικες συμπεριφορές είναι πιθανό να ενσαρκώνεται καθεμία από τις παραπάνω περιπτώσεις και γιατί;

Η σχέση μητέρας – γιου ξεκινά από τη στιγμή της γέννησης όπου τα βρέφη (ανεξάρτητα από το φύλο) έχουν την ανάγκη της δημιουργίας ενός ασφαλούς δεσμού.

Το βρέφος βρίσκεται σε πλήρη εξάρτηση από τους γονείς και ιδιαίτερα τη μητέρα η οποία έχει συνήθως κυρίαρχο ρόλο για τη φροντίδα του.

Αν η μητέρα είναι εναρμονισμένη με τις ανάγκες του παιδιού και ανταποκρίνεται άμεσα σε αυτές, τότε αυτό θα αισθανθεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη απέναντί της.

Αυτός είναι ένας ασφαλής δεσμός που βιώνει κανείς ήδη από τη βρεφική ηλικία και αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη αυτοεκτίμησης του ατόμου.

Το κατά πόσον η μητέρα είναι τρυφερή/ στοργική, εκδηλώνει τα συναισθήματά της, ασχολείται με το παιδί, παίζει, του δείχνει σεβασμό ως αυτόνομη προσωπικότητα και αποδοχή, το αφήνει να πάρει πρωτοβουλίες και του βάζει μεν όρια αλλά δεν είναι αυταρχική μαζί του, καθορίζει την ασφάλεια που αντλεί το παιδί από τη σχέση τους και επηρεάζει καθοριστικά την ανάπτυξη εμπιστοσύνης προς τον εαυτό του και τους άλλους.

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με ασφαλή δεσμό τείνουν να είναι πιο ανθεκτικά στο άγχος κατά την ενήλικη ζωή τους.

Από την άλλη, το ιστορικό μη ασφαλούς δεσμού τείνει να θεωρείται ως ένας υψηλού κινδύνου παράγοντας που συνδέεται με ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.

Ενας ασφαλής ή ανασφαλής δεσμός μπορεί να επηρεάσει το πώς βλέπει το άτομο τον εαυτό του ως άξιο να λαμβάνει αγάπη ή όχι.

Κατ’επέκταση, μπορεί να επηρεάσει την γενικότερη αυτό-αντίληψη του ατόμου με αποτέλεσμα να επηρεάσει και την κοινωνική του ανάπτυξη.

Έρευνες επίσης έδειξαν ότι ο τύπος του δεσμού που έχει αναπτυχθεί μπορεί να επηρεάσει την αυτονομία και ανεξαρτησία του ατόμου.

Ο ασφαλής τύπος ενήλικα έχει αυτοπεποίθηση, καλές διαπροσωπικές σχέσεις, αισιόδοξη στάση, πλησιάζει εύκολα τους ανθρώπους, δε φοβάται την απόρριψη ή τη στενή σχέση και έχει ένα θετικό μοντέλο του εαυτού του και των άλλων.

3. Σε επίπεδο συμπεριφοράς, ποιες είναι οι βασικές διαφορές στη συμπεριφορά ενός αγοριού σε κάθε επιμέρους αναπτυξιακή του φάση από εκείνες ενός κοριτσιού (π.χ. είναι πιο άτακτα/ ζωηρά από τα κορίτσια, χάνουν ευκολότερα/ δεν έχουν ιδιαίτρο ενδιαφέρον για το σχολείο/ τα μαθήματα, είναι πιο επιθετικά σε σχέση με τα κορίτσια κτλ);

Πώς είναι καλό να χειριστεί καθεμιά από τις συμπεριφορές αυτές ειδικά η μητέρα και γιατί;

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην εξέλιξή του ένας “κακός” χειρισμός ορισμένων από τις συγκεκριμένες συμπεριφορές και γιατί;

Το κάθε παιδί έχει την δική του προσωπικότητα η οποία διαμορφώνεται μέσα στην οικογένεια αλλά και στο εκάστοτε κοινωνικό περιβάλλον.

Τόσο οι προσδοκίες των γονιών όσο και τα κοινωνικά στερεότυπα επηρεάζουν τις διαφορές στη συμπεριφορά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.

Ήδη από την στιγμή που γεννιούνται τα παιδιά, οι γονείς έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες από τα αγόρια και άλλες από τα κορίτσια, με αποτέλεσμα να τα επιβραβεύουν για διαφορετικές πράξεις.

Έτσι, τα αγόρια και τα κορίτσια αποκτούν διαφορετικές εμπειρίες ανάλογα με το φύλο τους, και σαν αποτέλεσμα διαφορετικές συνήθειες και χαρακτηριστικά προσωπικότητας.

Οι ενήλικοι που μεγάλωσαν με τα αυστηρά πρότυπα του φύλου τους, είναι πιο δυσπροσαρμοστικοί στις απαιτήσεις της σημερινής εποχής.

Οι άντρες παρουσιάζουν πιο συχνά προβλήματα έκφρασης συναισθημάτων και οι γυναίκες νιώθουν ανίσχυρες και μειονεκτικά σε σχέση με ρόλους που είναι παραδοσιακά ανδρικοί (καριέρα, ενασχόληση με τα κοινά κλπ.).

Γι΄αυτό καλό θα ήταν οι γονείς να προωθούν μια πιο ισορροπημένη διαπαιδαγώγηση σχετικά με το φύλο των παιδιών.

Για παράδειγμα στην περίπτωση των αγοριών θα πρέπει να μάθουν πως δεν είναι ντροπή να έχουν συναισθήματα και να τα εκφράζουν, πως δεν υπάρχουν αντρικές και γυναικείες δουλειές στο σπίτι, αλλά μόνον δουλειές που πρέπει να γίνουν, και πως τη δύναμή τους πρέπει να τη χρησιμοποιούν για να προστατεύουν τα πιο «αδύναμα» μέλη της οικογένειας και όχι για να επιβάλλονται σε αυτά.

Με αυτό τον τρόπο σαν ενήλικοι άντρες θα μπορούν να αναπτύξουν μια σχέση κατανόησης και αλληλουποστήριξης με βάση τα δεδομένα της σύγχρονης κοινωνίας.

4. Τι μπορεί να μάθει ένα αγόρι από τη σχέση του με τη μητέρα του για το άλλο φύλο; Και σε ποιο βαθμό αναζητά/ προβάλλει όντως τη μητέρα του και τα ζητούμενά του από τη σχέση του μαζί της στις εκάστοτε συντρόφους του και γιατί;

Με ποιον τρόπο είναι καλό να διαχειριστούμε κάτι τέτοιο, στην περίτπωση που κάποια στιγμή συνειδητοποιήσουμε ότι το κάνουμε και γιατί;

Αυτό που παρατηρούμε συχνά στη θεραπεία ζευγαριών είναι οτι οι συντροφικές σχέσεις των ενηλίκων επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις πρώτες σχέσεις που δημιουργούν τα άτομα με τους γονείς τους.

Έτσι,  το είδος της σχέσης που δημιουργεί ένα αγόρι με τη μητέρα του καθώς και το πρότυπο που έχει βιώσει από τη σχέση μεταξύ των γονιών του επηρεάζει σημαντικά τις σχέσεις του με το άλλο φύλο.

Αυτό συμβάινει γιατί οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας αναπαράγονται στην ενήλικη ζωή ως γνωστοί/οικείοι τρόποι συπεριφοράς και λειτουργίας.

Με αυτό τον τρόπο οι ενήλικοι άντρες τείνουν να ελκύονται από συντρόφους με οικεία χαρακτηριστικά και συμπεριφορές όπως αυτά της μητέρας τους.

Αντίστοιχα, όταν βρίσκονται σε μία σχέση είναι πολύ συχνό να επαναλαμβάνουν τους τρόπους συμπεριφοράς που είχαν μάθει να λειτουργούν σε σχέση με τη μητέρα τους αλλά και να αντιμετωπίζουν τη σχέση σύμφωνα με το μοντέλο της σχέσης που είχαν οι γονείς τους.

Αυτό συμβαίνει χωρίς να είναι συνειδητό.

Συνήθως, παλιά τραύματα και ανεπίλυτα ζητήματα από τις σχέσεις με τους γονείς μπορεί να πυροδοτήσουν εντάσεις στη σχέση του ζευγαριού.

Η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων απαιτεί να συνειδητοποιήσουν οι σύντροφοι την επιρροή των οικογενειακών τους προτύπων στη σχέση τους και να καθορίσουν τον τρόπο λειτουργίας της δικής τους ξεχωριστής σχέσης.

noima.eu//photo:maria koraka ( I and my Son )

Μαρία Κορακά
Ψυχολόγος – ΨυχοΘεραπεύτρια | Κοινωνική Λειτουργός | Θεραπεύτρια Ζευγαριού & Οικογένειας
Ιδρύτρια Έκφραση Ψυχής – Χώρος Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας για Ενήλικες & Εφήβους
Βουραϊκού 2 (Πελεκανέικα) – Πάτρα
Τηλέφωνο Επικοινωνίας : 6974 349 109